اقیانوس منجمد شمالی، صحنۀ تقابل ژئواکونومیکی و ژئواستراتژیکی قدرتهای بزرگ
نویسندگان
چکیده
اهمیت قطب شمال در قرن حاضر از زمانی نمایان شد که روسیه یک فروند زیردریایی خود را در دوم اوت سال 2007، به ژرفای 4261 متری اقیانوس منجمد شمالی فرستاد و پرچم این کشور را در بستر این اقیانوس نصب کرد. درواقع این عمل روسیه، زمینهساز مناقشهای بزرگ بین کشورهای حاشیۀ قطب شمال شد و حقیقت یکی از نظریههای ژئوپلیتیکی قرن گذشته بهنام «نئوماهانیزم» را بر همگان روشن کرد. این نوشتار در جستوجوی آن است که مشخص کند، حاکمیت بر اقیانوس منجمد شمالی بهدلیل داشتن یکچهارم منابع هیدرو کربن جهان و همچنین کوتاهشدن مسیر هوایی و دریایی بهدلیل گذشتن از دایرۀ عظیمه، سببشده که قدرتهای بزرگی همچون ایالات متحدۀ آمریکا و روسیه، بر سر تصاحب این منابع در حال رقابت و حتی تقابل با یکدیگر باشند؛ چرا که براساس نظریۀ نئوماهانیزم، در آینده کسی قدرت جهانی خواهد بود که بتواند بر این اقیانوس حاکمیت کامل داشته باشد. سؤال اینجاست که آیا ویژگیهای ژئواکونومیکی اقیانوس منجمد شمالی، میتواند زمینۀ تقابل قدرتهای بزرگی همچون ایالات متحدۀ آمریکا، روسیه، کانادا، نروژ و... را در این منطقه ایجاد کند؟ این پژوهش با بررسی توصیفی ـ تحلیلی، در نظر دارد با استفاده از نظریههای مطرحشده و تلفیق آنها و دستیابی بر یک چارچوب نظری جدید، به بررسی موضوع پژوهش بپردازد. به نظر میرسد اهداف کشورهای حاشیۀ این اقیانوس، بهدلیل داشتن منابع بسیار عظیم و غنی در قرن حاضر، بر مفهوم ژئواکونومی منطبق شدهاند؛ به همین سبب، اقیانوس منجمد شمالی را صحنۀ عملیات فرداهای دور نامیدهاند و در برخی منابع و کتب علمی، لقب مدیترانۀ قطبی را برای آن برگزیدهاند تا بار دیگر اقتصاد و در رأس آن انرژی را، منشأ تحولات استراتژیک قرار دهند.
منابع مشابه
محاسبه جریان ژئوستروفیک در اقیانوس اطلس شمالی
در این تحقیق جریان در ناحیه‌ای از اقیانوس اطلس شمالی با به‌دست آوردن شیب یک سطح فشار ثابت نسبت به یک سطح ژئوپتانسیل ثابت، محاسبه شده است. ابتدا، تفاوت در ژئوپتانسیل میان دو سطح فشار ثابت در موقعیت‌های هیدروگرافی مختلف برآورد شده، سپس شیب سطح فشار بالایی نسب به پایینی و درنهایت جریان ژئوستروفیک در سطح بالایی نسبت به جریان در لایه پایینی محاسبه شده است. برای به‌دست آوردن جریان‌ها به‌صورت تابعی از...
متن کاملنقش قدرتهای بزرگ در خطوط انتقال انرژی درکشور جمهوری آذربایجان
کشورهای آسیای مرکزی و من جمله کشور جمهوری آذربایجان، در خشکی محصور بوده و برای راهیابی به دریای آزاد به همسایگان خود نیازمند هستند. لذا این جمهوریهای تازه استقلال یافته برای انتقال نفت و گاز خود میباید از طریق لوله گذاری اقدام نمایند و با ایجاد خطوط لوله، نفت و گاز خود را به دریای آزاد برسانند. صنعت نفت آذربایجان با ساخت خط لوله نفت باکو_تفلیس_جیحان(BTC-Baku-Tbilisi-Ceyhan) دگرگون شد و این خط...
متن کاملاشاعه هسته‌ای: رفتار قدرتهای بزرگ و تأثیر آن بر امنیت بین‌الملل
پایان جنگ سرد چالش های جدیدی در ارتباط با اشاعه سلاحهای هسته ای پدید آورد. در این میان نه تنها ثبات حاصل از نظام دو قطبی بلکه کنترل و نظارت شوروی بر تأسیسات هسته ای و ده ها هزار سلاح و صدها تن مواد شکافت پذیر از میان رفت. در نتیجة این امر، امکان دسترسی بازیگران دولتی و غیردولتی به مواد و فناوری های هسته ای برای دستیابی به سلاح های هسته ای بیش از پیش تقویت شد. کشورهای هسته ای و در رأس آنها آمریک...
متن کاملاشاعه هسته‌ای: رفتار قدرتهای بزرگ و تأثیر آن بر امنیت بین‌الملل
پایان جنگ سرد چالش های جدیدی در ارتباط با اشاعه سلاحهای هسته ای پدید آورد. در این میان نه تنها ثبات حاصل از نظام دو قطبی بلکه کنترل و نظارت شوروی بر تأسیسات هسته ای و ده ها هزار سلاح و صدها تن مواد شکافت پذیر از میان رفت. در نتیجة این امر، امکان دسترسی بازیگران دولتی و غیردولتی به مواد و فناوری های هسته ای برای دستیابی به سلاح های هسته ای بیش از پیش تقویت شد. کشورهای هسته ای و در رأس آنها آمریک...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
پژوهشهای جغرافیای انسانیناشر: مؤسسه جغرافیا
ISSN 2008-6296
دوره 46
شماره 1 2014
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023